Wpis ten, jest kolejnym w serii „Prawidłowy rozwój mowy dziecka”. Okres od 1. do ukończenia 3. roku życia, podzieliłam na trzy części, aby umożliwić dokładną analizę tego etapu rozwoju. W tym okresie następuje intensywne wzbogacanie słownika, pojawiają się również pierwsze kategorie gramatyczne.
Okres od 12. do ukończenia 18. miesiąca życia:
Dziecko rozumie proste polecenia typu „daj buzi”, swobodnie posługuje się kilkoma nazwami przedmiotów z najbliższego otoczenia. Występują tu liczne uproszczenia gdyż dziecko jeszcze nie potrafi realizować wszystkich głosek. Liczną grupę wypowiedzi stanowią wyrażenia dźwiękonaśladowcze (bach, bum, hau). Dziecko powtarza zasłyszane z otoczenia wyrazy. Pojawiają się gesty i symbole np. przeczenie ruchem głowy, przytulanie zabawek, wyrażanie ekscytacji klaszcząc w dłonie. Dziecko chętnie słucha prostych piosenek, rymowanek i krótkich opowiadań.
Okres od 19. do ukończenia 24 miesiąca życia:
Zasób słów dziecka wzrasta w tym okresie bardzo szybko. Pod koniec drugiego roku życia liczy już około 300 wyrazów. Dodatkowo znacznemu usprawnieniu ulegają zdolności artykulacyjne, co umożliwia pojawienie się kolejnych głosek (pi, bi, mi, ł, j, f, fi, w, wi, t, d, n, ń ś, ź, ć, dź, k, g, h). Dziecko zaczyna używać wyrażeń złożonych z dwóch wyrazów np. „tata, daj”. Następuje rozwój rozumienia symbolicznego i wykorzystania gestów jak np. przesyłanie całusów. Mowa staje się zrozumiała dla coraz większej ilości obcych dziecku osób.
Okres od 25. do ukończenia 36. miesiąca życia.
Dziecko buduje już zdania z około 4 wyrazów. Potrafi wskazać poszczególne części swojego ciała. W tym okresie zaczyna występować zabawa z podziałem na role oraz rozwijanie zdolności do rozumienia zasad, reguł oraz związków przyczynowo- skutkowych. Dziecko zaczyna używać liczby mnogiej oraz przeczeń np. „nie ma lali” oraz wykonywać coraz bardziej złożone polecenia np. „zostaw lalę i chodź na obiad”. Dziecko wykazuje dużą chęć do nawiązywania interakcji z rówieśnikami. Mowa jest zrozumiała już prawie dla wszystkich. Nadal występują uproszczenia i zastępowanie trudnych głosek np. zamiast „szyba” występuje „siba” lub „syba”, zamiast „rower” wystęuje „lowel” lub „jowej”. W tym okresie powinna pojawić się również lateralizacja (prawo- /leworęczność).
Okres od 1. do ukończenia 3. roku życia to etap szybkiego rozwoju nie tylko sprawności artykulacyjnych, ale także motorycznych. Dziecko uczy się w tym okresie m.in. stabilnego chodu, wspinania się po schodach, rzucania piłką oraz jazdy na rowerze trójkołowym. Intensywny rozwój można zaobserwować również w aspekcie zabawy. Najpierw dziecko używa w zabawie przedmiotów zgodnie z ich przeznaczeniem np. plastikowy telefon służy tylko jako telefon. W późniejszym okresie następuje rozwój zabawy symbolicznej, wtedy telefonem może być np. długopis. Dodatkowo w tym okresie dziecko uczy się samoobsługi, w tym m.in. ubierania się, jedzenia i picia. Warto pamiętać, że jest to okres w którym dziecko intensywnie eksploruje świat, co wiąże się z koniecznością zapewnienia odpowiednich warunków oraz stymulacji aby umożliwić mu optymalny rozwój (o tym w kolejnych wpisach).