Dysfagia to zaburzenie procesu połykania na którymkolwiek jego etapie. Szacuje się, że około 80% pacjentów po przebytym udarze cierpi na dysfagię!
Ważne są konsultacje logopedyczne w kierunku dysfagii – określenie przyczyn trudności, nauka stosowania manewrów terapeutycznych, wprowadzenie technik adaptacyjnych oraz terapia mająca na celu odtworzenie zaburzonych/utraconych funkcji.
Warto skierować pacjenta na badanie w kierunku dysfagii jeśli pacjent:
– kaszle lub krztusi się przy piciu lub jedzeniu,
– ma trudności żeby przeżuć lub przełknąć pokarm,
– odczuwa ból przy przełykaniu,
– ma częste infekcje dolnych dróg oddechowych o nieokreślonej etiologii,
– często gorączkuje,
– zauważa zmianę barwy głosu po jedzeniu lub piciu,
– ma wrażenie, że pokarm utknął w gardle,
– przyjmuje posiłki bardzo długo,
– musi przełykać jeden kęs kilkukrotnie,
– picie wycieka mu kątem ust lub nosem,
– utracił wagę w niezamierzony sposób,
– ograniczył ilość lub różnorodność przyjmowanych posiłków,
– zmienił nawyki żywieniowe.
Konsekwencje dysfagii:
– odwodnienie,
– niedożywienie,
– trudności z przyjmowaniem leków,
– częste infekcje dolnych dróg oddechowych,
– rozwinięcie zachłystowego zapalenia płuc – zwiększenie śmiertelności.
Do prawidłowego połykania niezbędna jest prawidłowa praca: warg, zębów, języka, policzków, podniebienia miękkiego, nerwów czaszkowych, mięśni nadgnykowych, nagłośni oraz górnego zwieracza przełyku.
Możliwe trudności:
– problem z kontrolą oralną: wyciekanie płynów kątem ust, trudności z obróbką kęsa pokarmowego, brak kontroli płynów, utrudniony transport w kierunku przełyku,
– opóźnione wyzwalanie odruchu połykowego,
– osłabiona elewacja krtani.
Co z dysfagią może zrobić logopeda?
– terapia adaptacyjna – modyfikacja otoczenia – konsystencja oraz tekstura pokarmu, pomoc podczas przyjmowania posiłków, odpowiedni dobór sprzętu,
– terapia resuscytacyjna – ćwiczenia zmierzające do odtworzenia utraconych funkcji – ćwiczenia mięśni biorących udział w gryzieniu, żuciu, przełykaniu,
– terapia kompensacyjna – specjalne techniki połykania, zmiana ustawienia głowy.