Ważne, aby posiadać podstawową wiedzę, która pomoże zrozumieć trudności spotykające osoby po przebytym udarze. Dotyczy to zarówno wspierania możliwości komunikacyjnych, jak i dbania o ogólny dobrostan pacjenta.
Wskazówki dla osób bliskich:
– mów do osoby z afazją jak do dorosłego, używaj jasnych komunikatów,
– angażuj bliskich w rozmowę,
– nie pośpieszaj, daj czas na wypowiedzenie się,
– miej pod ręką kartkę i długopis,
– wspieraj, ale nie próbuj uczyć mówić,
– nie omijaj w konwersacji osoby z afazją, zwracaj się do niej bezpośrednio,
– nie rozmawiaj o bliskich w ich obecności, jakby byli nieobecni!
Gdzie jest dostępna terapia logopedyczna?
– oddziały udarowe – darmowa,
– oddziały rehabilitacji neurologicznej – darmowa,
– przychodnia rejonowa – nie we wszystkich darmowa,
– prywatne punkty terapeutyczne – płatna.
Co należy przygotować na wizytę u logopedy?
– dokumentację medyczną,
– opinie innych specjalistów: logopedów, psychologów,
– listę problemów, trudności i oczekiwań.
Zalecenia do przyjmowania posiłków:
– intensywna higiena jamy ustnej – po każdym posiłku (zapobiega to kolonizacji przez bakterie oraz rozwinięciu zachłystowego zapalenia płuc)
– odpowiednia pozycja do przyjmowania pokarmów – siedząca, wygodna, z głowa wyprostowaną
zapewnienie spokoju podczas posiłków,
– po przyjęciu posiłku należy pozostać w pozycji siedzącej przez 30 minut (ułatwia to pasaż przełykowy oraz zapobiega cofaniu się treści żołądkowej),
– wspomaganie karmienia – należy pamiętać o podawaniu pokarmu odpowiednio rozdrobnionego, w linii środkowej, z przodu, tak aby osoba karmiona widziała pokarm oraz nie musiała odchylać głowy w tył w celu zdjęcia pokarmu z łyżki/widelca,
– osoba karmiąca siedzi na wprost osoby karmionej; pokarm podajemy bez pośpieszania, kolejny kęs można podać dopiero po przełknięciu całej poprzedniej porcji!
– osoba przyjmująca posiłek musi pozostawać przytomna – przerywamy posiłek natychmiast gdy osoba karmiona przejawia zmęczenie, senność lub niechęć.
Modyfikacja diety pacjenta – najczęściej obejmuje zagęszczanie płynów za pomocą specjalnych preparatów (np. Nutillis Clear, który zmniejsza ryzyko zachłyśnięcia), wykluczenie konsystencji płynnej oraz zastąpienie jej np. dietą blendowaną
Konsystencja wody jest najtrudniejsza do kontroli dla pacjenta. Przy zaburzeniach o charakterze dysfagii, często dochodzi do zachłyśnięć z powodu naciekania po nasadzie języka!
Dodatkowo warto rozważyć wprowadzenie specjalistycznego sprzętu ułatwiającego karmienie np. zalecane są kubki z wycięciem na nos lub krótkim ustnikiem, tak aby pacjent nie musiał odchylać głowy w tył, a płyn nie dostawał się bezpośrednio na nasadę języka.
Najczęściej popełniane błędy:
– brak dbania o higienę jamy ustnej,
– nieprawidłowa pozycja pacjenta: półleżąca, na boku, z głową odchyloną w tył, zbyt daleka od talerza z posiłkiem,
– pośpieszanie przy przyjmowaniu posiłków – najczęściej zup,
– karmienie osoby podsypiającej,
– nieprawidłowa pozycja po przyjęciu posiłku,
– wyręczanie przy przyjmowaniu posiłku,
– ciągłe ocieranie łyżką o wargi i brodę pacjenta,
– rozmawianie przy pacjencie jakby był nieobecny.