Czym są odruchy? Jakie wyróżniamy ich typy? Czym jest integracja odruchów pierwotnych i dlaczego to takie ważne?
Odruch to mimowolna reakcja układu nerwowego powstająca w odpowiedzi na drażnienie receptorów skóry, ścięgien, mięśni, błony śluzowej lub zmysłów.
Odruchy pierwotne to pakiet, z którym rodzi się dziecko, pozwalający na funkcjonowanie podczas pierwszych miesięcy życia. Odruchy te kształtują się już we wczesnym okresie prenatalnym. Są one automatyczne i odbywają się bez udziału kory mózgowej. Okres ich aktywności powinien ograniczyć się do pierwszych miesięcy życia dziecka.
Gdy układ nerwowy dojrzewa, odruchy pierwotne powinny przejść pod kontrolę wyższych ośrodków mózgu, czyli się zintegrować. Jest to niezbędne aby rozwinęły się bardziej złożone formy nerwowych struktur mózgowych a reakcje stały się świadome i kontrolowane. Odruchy pierwotne stanowią bazę dla prawidłowego rozwoju odruchów posturalnych.
Jeśli aktywność jednego lub kilku odruchów pierwotnych się przedłuża, mogą występować niedojrzałe schematy zachowań, które utrudniają rozwój odruchów posturalnych, ważnych dla prawidłowej interakcji ze środowiskiem.
Proces integarcji odruchów pierwotnych jest stopniowy oraz świadczy o dojrzewaniu układu nerwowego.
Wyróżniamy odruchy wewnątrzmaciczne, pierwotne oraz posturalne.
Odruchy wewnątrzmaciczne pojawiają się już miedzy 5 a 7 tygodniem życia płodowego (!), określane są jako reakcje cofania oraz angażują całe ciało. Są to reakcje rdzeniowe. Są świetnym dowodem na to, jak wcześnie zaczyna rozwijać się układ nerwowy dziecka.
Odruchy prymitywne pojawiają się już między 9 a 12 tygodniem życia płodowego, występuje tu zróżnicowana reakcja w obrębie poszczególnych części ciała. Są to reakcje z pnia mózgu.
Odruchy posturalne – pojawiają się po urodzeniu i kształtują się nawet do 4 roku życia, razem z rozwojem i dojrzewaniem wyższych ośrodków mózgu.