Czym jest lateralizacja i jakie jest jej znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka? Kiedy należy zwrócić uwagę na lateralizację dziecka?
Lateralizacja to inaczej stronność – dominacja jednej strony ciała nad drugą podczas czynności ruchowych. Dominuje jedno ucho, jedno oko, jedna ręka, jedna noga. Najczęściej spotykana jest lateralizacja prawostronna, gdzie dominuje prawe oko, prawe ucho, prawa ręka oraz prawa noga – wtedy dziecko lepiej przetwarza informacje lewą półkulą mózgu. U osób z lateralizacją lewostronną, informacje przetwarzane są lepiej przez półkulę prawą. Takie sposoby przetwarzania są prawidłowe.
Wyróżnia się również lateralizację skrzyżowaną, czyli przypadek, gdy u dziecka np. dominuje prawe ucho i prawe oko, a lewa ręka i lewa noga itp. Czy w przypadku gdy u dziecka występuje lateralizacja skrzyżowana, to należy je „przestawiać”? Nie! Należy pomóc dziecku wyćwiczyć wszystkie kompetencje oraz umiejętności tak, aby umożliwić przetwarzanie informacji w sposób jak najbardziej zbliżony do osób zlateralizowanych jednostronnie.
Kiedy należy zwrócić uwagę na lateralizację?
Już u trzylatków, w przypadku braku wykształconej lateralizacji można obserwować zaburzenia mowy oraz komunikacji. Po ukończeniu 3. roku życia warto zbadać lateralizację swojego dziecka, tak aby ułatwić mu nabywanie kompetencji językowych. Również przy skrzyżowanej lateralizacji ogromną rolę odgrywa odpowiednia stymulacja i dobór ćwiczeń, który zminimalizuje ryzyko wystąpienia negatywnych konsekwencji.
Jakie mogą być konsekwencje nieustalonej lateralizacji?
– Opóźniony rozwój mowy
– Dysleksja
– Jąkanie
– Wady wymowy
– Problemy z czytaniem ze zrozumieniem
Wybór jednej ręki pozwala ukształtować się lewej półkuli jako dominującej do przetwarzania zadań językowych. Brak dominacji stronnej zawsze powoduje obniżenie sprawności w zakresie planowania ruchów, także artykulacyjnych. Rozwijanie sprawności ręki dominującej jest ważne ze względu na jej wysoką korelację z praksją oralną oraz pobudzanie ośrodków mowy w lewej półkuli, Ukształtowanie się dominacji stronnej ręki jest związane z osiągnięciem wyższego poziomu sprawności motorycznej.